Onlangs bezocht ik het graf van Karl Marx, op Highgate Cemetery in Noord-Londen. Slechts een uurtje met de bus. Om binnen te komen moest je vier pond per persoon betalen. ‘Vier pond,’ zei mijn reisgenote tegen de mevrouw achter de balie, ‘voor een begraafplaats?’

Er was natuurlijk het onderhoud aan de bomen, legde de mevrouw achter de kassa ons geduldig uit. En bovendien betaalde men slechts één keer voor het graf. ‘De rest van het onderhoud wordt betaald uit entreegelden.’

‘Arbeiders aller landen verenigt u,’ mompelde ik.

Ze snelde nog achter ons aan om een kaart mee te geven waarop we de graven van de beroemde doden konden vinden. Sommigen zijn natuurlijk meer gelijk dan anderen.

De meeste graven lagen erbij alsof er een stormwind had gewoed. Om andere zaten ter waarschuwing gele linten, alsof de graven je konden doden. Zou er wel eens een of andere oude communist door zo’n steen verpletterd zijn?

Het is een hele mooie begraafplaats, maar zo dood als een pier, als je dat van een begraafplaats kunt zeggen. Waar waren de verse bloemen? En is het niet een beetje respectloos om die graven zo te laten vergaan? Het is allemaal wel mooi, maar om daar nou dooien voor te gebruiken…

Ha, daar had je Marx al. In een bocht van het pad doemde zijn enorme kop voor ons op. ‘Had het niet een tikkeltje kleiner gekund?’ zei ik tegen mijn reisgenote.

En het rare was: het was de hele dag stralend weer geweest, maar het moment dat we oog in oog met Marx stonden, betrok de lucht en stak er een harde wind op. Ik wil niet gelijk zeggen dat het een teken was, maar het is toch opmerkelijk.

En ja, er lagen bloemen. Maar die waren of al hartstikke oud, of betrokken van een pompstation langs de weg. Je zou ze nog niet aan je schoonmoeder geven.

De hedendaagse kameraden lagen in groten getale dicht bij het grote voorbeeld. Op sommige graven stond het beroep erbij (‘architect’, ‘filmmaker’), maar bij veel ook ‘communist’, ‘socialist tot het eind’, ‘matriarch en socialist’ of ‘communistische ukelele-docent’.

Ik zag al een plaatsje voor Ed Miliband. Dan moet Ed wel in een urn. Want ook al die andere moderne socialisten hebben hele kleine grafstenen. Als hij 103 is natuurlijk. Maar toch.

Je kunt over die socialisten en communisten veel zeggen, maar, ondanks die kleine stenen, niet dat ze bescheiden zijn. Slechts één keer betalen en je dan voor de eeuwigheid wentelen in de slagschaduw van Karl Marx. En om dat te zien moeten wij er nog voor betalen ook.

Kijk, die Marx wist natuurlijk ook niet wat er later allemaal met zijn gedachtengoed gebeuren zou. Maar om uit ijdelheid dicht bij hem te gaan liggen, voelt in het licht van de geschiedenis toch een beetje ongemakkelijk.

Ik begon me een beetje op te winden. Gelukkig vonden we even later het graf van George Eliot. Wel een agnost, maar ik heb op dat graf toch maar een steentje gelegd.

Toen we voor de tweede maal Karl Marx passeerden kon ik het niet stoppen. Ik riep zomaar ‘Boe!’ Minstens drie baarden die in aanbidding voor zijn grafmonument stonden, keken verschrikt op.

Ik begon er plezier in te krijgen. Achter iedere struik zag ik een communist. ‘Bij de opstanding der doden kan het hier nog een hele vrolijke boel worden,’ zei ik.

Vlak voor we de begraafplaats verlieten zagen we nog twee graven, van een man en een vrouw naast elkaar, een echtpaar. Op zijn steen stond: loved by all. Op die van haar: loved by many. Je zou bijna naar de familie bellen om te vragen wat hier aan de hand was.

Highgate Cemetery is een schitterende begraafplaats, en een geschiedenisles, maar dat je ervoor moet betalen is a bloody shame.

© Arnold Jansen op de Haar