Na drie maanden Londen was ik afgelopen weekend met Holland Park Press in Amsterdam voor de Uitmarkt, de opening van het culturele seizoen. ‘De opening van het culturele seizoen?’ zult u zeggen, ‘de zomer is met al die toeristen en drukbezochte theaters toch één groot cultureel seizoen!’ Ja, in Londen, maar in Nederland gaat tijdens de zomer veel op slot. Het is zoiets als eten om zes uur. Daar valt niet aan te tornen.

Op de boekenmarkt waar we stonden was het best verkochte boek een ‘kleurboek voor volwassenen’. Die kraam stond naast ons. Nederlanders zoeken op zo’n markt naar goedkope cadeautjes. Dat je voor verjaardagen in elk geval iets goedkopers kunt meebrengen dan een fles wijn of een bos bloemen. Ik begin me een beetje op te winden.

Ik heb een beeld van diverse oude besjes die bij een bezoek van familieleden zo’n kleurboek cadeau krijgen. Als ik zo’n oud besje was, sloeg ik de bezoekers met het boek op het hoofd. Wat een heerlijk bericht zou dat zijn: ‘Oma vermoordt bezoek met kleurboek voor volwassenen.’ De oude dame gaf als verklaring: ‘Ik ben nog niet seniel.’

Er kwamen veel jonge gezinnen langs. Deze jonge gezinnen arriveerden vaak met een moderne bakfiets. Met hockeykinderen. Blanke gezinnen. De vaders hadden lang haar, zoals Matthijs van Nieuwkerk. Slordig maar zorgvuldig gestyled haar.

Voor de buitenlandse lezers, Matthijs is een bekende Nederlander. En voor de Engelsen, denk aan het haar van Jonathan Ross. Elke beetje moderne vader heeft zulk haar. En iets casuals aan, ‘iets met een jasje’. En een lusteloze uitstraling.

De moeders zijn net iets te jong geklede oude meisjes, die luid roepend weer andere oudere meisjes begroeten en dan drie keer langs de wangen zoenen. De geur van echtscheiding en bezoekregelingen hing al boven die gezinnen.

Maar het meest opvallende was dat die mensen er allemaal zo hetzelfde uitzagen. Na enige uren begon je al te denken: stuur in godsnaam een neger langs!

Ik begon ontzettend terug te verlangen naar de limbodanser op Portobello Market in Londen, waar we elke zaterdag staan. Limboman is behoorlijk irritant, want hij is altijd een beetje dronken en draait keiharde muziek, maar hij is er tenminste. En je verkoopt er tenminste ook literaire boeken aan zwarte mensen.

En opeens werd mij het grootste verschil tussen Amsterdam en Londen duidelijk. Amsterdam en Londen herbergen heel veel verschillende nationaliteiten maar in Londen mengen die zich.

Waar was op de boekenmarkt in Amsterdam een zwarte boekverkoper? Misschien heb ik die net gemist, maar het was allemaal zo Nederlands. En ik dacht aan Muna, de zwarte boekhandelaar van Book & Kitchen in Notting Hill, Londen. Leuk, mooi, intellectueel en niet blasé.

Boven Amsterdam steeg een enorme spruitjeslucht op. De dagjesmensen uit de provincie zagen eruit als dagjesmensen uit de provincie: grijs en vlak, met goedkope jekkers en rugzakjes. En hele ordinaire gratis hoedjes als reclame voor een musical. En dan heb je dus moderne Amsterdamse gezinnen, maar daar heeft u al een beeld van.

Dan waren er nog loslopende semi-intellectuelen. Die kijken bij elk boek alsof ze het of al hebben gelezen of niet kennen. En dat kan natuurlijk niet, dat ze iets nog niet kennen. Nou ja, ze keken in elk geval alsof ze iets heel vies hadden geroken.

Amsterdam had afgelopen weekend iets smoezeligs. Amsterdam is een openluchtmuseum met stomdronken, joints rokende toeristen en een plaatselijke bevolking die zichzelf feliciteert omdat ze zo tolerant zijn. Maar al die verschillende werelden lijken in Amsterdam volledig langs elkaar heen te leven. Iedereen lijkt ingedeeld in een categorie, in houding, kleding en gedrag. Het is alsof iedereen tegen elkaar zegt: ‘Jij hoort daar bij en jij daar.’

Weet je wat ik het meest miste? Avontuurlijkheid. En dat je het gevoel hebt: hier speelt het echte leven zich af. Met echte mensen. Ik miste excentriekelingen. Ik miste de vriendelijkheid op straat. Ik miste zelfs vrouwen in boerka’s. Amsterdam was als een lek sigaartje. Je verheugt je erop. Je trekt eraan als een dolle. En het wil maar niet echt branden.

Inmidddels ben ik terug in Londen. Gisteravond was ik op de klipper Stad Amsterdam om een culturele samenwerking tussen Londen en Amsterdam te vieren. ‘Amsterdam is een schitterende stad,’ hoorde ik mezelf zeggen.

© Arnold Jansen op de Haar



  window.___gcfg = {lang: 'en-GB'};  (function() {    var po = document.createElement('script'); po.type = 'text/javascript'; po.async = true;    po.src = 'https://apis.google.com/js/plusone.js';    var s = document.getElementsByTagName('script')[0]; s.parentNode.insertBefore(po, s);  })();