Skip to main content

The Past

Vroeger

May 11, 2012

By Jeroen Blokhuis

In those days I often climbed onto the roof of the hospital, sometimes alone, but often with my friend Ewout. It was a kind of addiction. The roof was grainy, littered with bits of tar that felt sticky. At the highest point stood a collection of chimneys blowing out smoke with hissing sounds: that’s where we stood and felt the air circulating around us.
      There were several ways up, but they all started at the bicycle shed and continued along drainpipes, gutters and higgledy-piggledy brick walls. At certain points it was really down to the strength in your fingers; at other times it was a case of keeping your nerve, and suppleness: keep moving upwards and you will make it. Of course, it was out of bounds, and if we were spotted they actually shouted at us, and the drainpipes were treated with black, murky oil, but that didn’t stop me because I was a real climber.
      Up on the roof Almelo was spread out before us, looking like the bottom of the sea. The streets were indentations, we listened to the sounds that drifted up from below at random: a clearly visible truck couldn’t be heard, whereas at our vantage point the prattle of a motor scooter outside the city centre came through crystal clear. It was the same with two chatting mothers, the sound of a saw, a closing door, and of course there were seagulls and the wind.
      Our addiction was sustained by ambulances.
      We were actually waiting for the rattling sound of the garage doors below being pulled up and the sight of one or two ambulances racing out, lights flashing and sirens wailing. In response we would rush back down the whole route, in reverse order, with or without drainpipes, to pursue the ambulance which would take us to an accident. The ambulance which would push its way through the city in hot response and would stop close to wrecked cars, moaning injured people and bodies fallen from the roof; bodies in pieces, glistening pools of blood, concerted action by first aiders and policemen. Why did I feel so attracted? Maybe I simply doubted the truth.
      We never managed it. We ran and ran after it, through the indentations, among all those sounds; we just managed to spot the rear lights of the ambulance turning a corner, the swerving blue light at the end of the street; our legs raced as they do in cartoons, yet every time we lost touch with our target. Once, four ambulances set off at the same time. Four! Our excitement was such that only at the end of the afternoon were we willing to concede that we had missed it all. We stood at a crossroads, gasping for breath, while passers-by looked at us disapprovingly, ‘What are these boys up to?’ We couldn’t explain, but we had lost sight of the ambulances; surely it had something to do with time zones and stretchable space.
      The hospital could be seen from our home. My father’s office was up in the attic, and if you stood at the window you got a clear view of Vloedlaan, which looked quite narrow from above. In summer the windows were wide open; the sultry summer air wafted along gables and challenged pigeons to take refuge in the gutter. I was there a lot. My father was supposed to be working but would much rather play music or show me his records. One day my father asked why I did it: climb onto the roof of the hospital, when I was aware that it was forbidden. I answered, ‘Because it’s so beautiful up there.’ I expected this to silence him; I presumed he would think it was great that his son showed a lack of respect for rules and climbed onto buildings, making sure he couldn’t be caught; that my father would encourage freedom, but he didn’t. 
      That day I had stayed home from school because I felt feverish. ‘Not a proper illness,’ my mother had concluded, ‘nothing to worry about, but you’d better take it easy today.’ I was feeling fine in the afternoon and my father must have guessed my plans. This was the day I would keep up with the ambulance, I just knew it.
      ‘If I catch you, you’re in for a beating,’ he said, something he had never said before. He took hold of my arm and looked at me as if he were standing eye to eye with a stranger, another son who hadn’t accumulated any credit. I thought: that’s how life will be from now on. Then he put his hand on my forehead to gauge my fever. I felt hot, but why? Because of his hot hand on my forehead, or was my fever reflected in his palm, or did the contact release the heat? His hand rested on my forehead for a long time and the corners of his mouth showed a hint of love. Yet I still felt alone when I closed the door behind me and went downstairs. I thought: in the past – I really got the word ‘past’ – in the past I always used to read comics under his desk, but not any more.
      I went outside, towards the hospital. That’s life, so I ended up at the hospital and walked around it. I heaved myself on top of the bicycle shed. From there I could see over the roof of the lower part of the building. At this point I would normally use one of the drainpipes, but they were smothered in oil. I could try to jump and pull myself up from the edge of the roof; fortunately I had strong arms. My stomach was balanced on the edge and I swung my legs over it, and there I stood, but the most difficult part was still to come. I looked upwards: a sheer ten-metre wall, and the drainpipe was jet black and unassailable. Except that the drainpipe was fastened to the wall by brackets, brackets that were not treated. They provided support. I checked out the wall: my right hand could just about reach a brick which stuck out a tiny bit. Now I was really clinging to the wall, my toes on the narrow bracket and my fingers clutching the edge of the brick. My other foot tested a small ledge, possibly left by shrunken mortar. The bricks against my face seemed to push me away, but I kept on finding something to hang on to, and my only thought was: get higher up. Getting up, nothing else mattered, and all of a sudden I could grab the edge of the roof. Gravity was confined to the space I had just left, a stretchable emptiness. Once on top I still felt its pull, even after walking over the roof to the other side. I felt it also in my blazing head. I sat down above the garage doors, and yet again sounds wafted up to the top of the building: barking, talking, speeding off and snippets of music with deafening silence in between.
      The sun moved across the horizon.
      At last I got up: nothing to do but go home, yet just at that very moment they opened, the doors opened. An ambulance moved out; very slowly it approached the road, switched on the flashing lights but not the siren, and turned left. I may have hesitated, just a bit too long, before I let the stretchable emptiness carry me down, and on the ground I began to run. In hot pursuit, but it was no use: there was no siren to point the way, and after I had turned left and run for quite a while there was no ambulance to be seen. What could I do? Nothing but catch my breath or amble about the streets.
      Streets that took me home. I walked on the pavement and watched my own shadow. I prepared myself for arriving home, when I would have to explain why I had gone out, because in that case I could have gone to school. Something was happening, but I didn’t know what it was. Down Tijhofslaan, the field where we played football was deserted; in the Rosarium no one was to be seen. I turned the corner into Vloedlaan, our street with our white house. There it stood, the tailgate open, the flashing lights turned off; it was huge. I saw a movement, a shadowy figure inside it, and the space behind me became stretchable again.
      I walked quickly away, staying calm but moving fast. After two hours I walked back, up Tijhofslaan, past the Rosarium, along Vloedlaan towards home, through the gate, back door, scullery, kitchen, and into the corridor. My mother was sitting on the sofa holding the telephone, which she put down quickly. ‘There you are! Where have you been?’
      ‘Out,’ I answered, but I wanted to ask about my father.
      ‘Papa,’ my mother said, ‘papa has gone to the airport, he has to fly to New York.’ She walked towards me.
      I just thought: it’s nothing to do with the ambulance; the ambulance was for someone else.
      ‘Leo has died, do you remember him? Leo from America.’ She squatted down in front of me. ‘Papa really wanted to be at the funeral, but he couldn’t make it unless he left immediately.’
      I thought: I’m not being punished, but why now, right now?
      She asked where I’d been, because papa had to leave very quickly, so there hadn’t been time to say goodbye to me. My mother kissed and tried to cuddle me, but she was never any good at that.
      ‘I think you’re still a bit feverish,’ she said. ‘I’m going to tuck you into bed, OK?’
      She took me up to bed, and I said I was starting to feel better already.
      Leo was a friend of my father’s who had moved to the States after marrying an American wife called Sandy. Every year he came to visit and stayed with us. He was a jolly man who talked for hours and played the guitar with my father; he also taught me American songs.
      So that’s why my father had left. He had dashed out of the house to catch a train, to travel by train to the airport, and board a plane to fly across the Atlantic, to hire a car in New York and drive it to the mortuary in New Jersey, just in time to join the funeral cortege following Leo’s coffin and stop to hear words being uttered, see the coffin being lowered, slowly make his way back with the dwindling group of mourners, shake hands, kiss Sandy and offer his condolences, make an appointment to meet the next day, locate the hotel that had been recommended to him, find a parking place for the hired car (a Ford Mustang), just in time to walk down the street, cross it and be hit by a van and ripped to pieces, into smithereens; dead, quite dead. Most of his body lying in one spot, his legs in another.

That’s what happened. What people say is true: life goes on, and people’s lives readjust in the face of such circumstances. My mother lived to be eighty-six; I acquired a family. Yet I only have to spot one plane in the air, or hear a single siren, or feel a little bit feverish, to remember the white house in Vloedlaan and my father’s hand on my forehead, the black oil, the sounds of the city wafting up to the roof, and the quiet ambulance in the street with the coffin containing my father, in pieces; exactly like when I was still just a boy.

© Jeroen Blokhuis
© Translation Holland Park Press

Jeroen Blokhuis was born in 1969 and lives in Warnsveld. His work has been published in KortVerhaal and another short story Jesper Jespers is about to be published in Passionate Magazine.

In die tijd klom ik vaak op het dak van het ziekenhuis. Soms alleen, vaak met een vriendje, Ewout. Het was een soort verslaving. Het was een korrelig dak, vol kleine stukjes teer die plakkerig aanvoelden. Op het hoogste punt stond een bos schoorstenen te roken en te suizen. Daaronder stonden wij dan en lieten de lucht om ons heen stromen.
      Er waren een paar routes omhoog, die allemaal begonnen bij een fietsenschuurtje en dan verder langs regenpijpen en dakgoten en slecht gemetselde bakstenen. Op sommige stukken kwam het aan op kracht in je vingers, soms op durf. En souplesse, je moest in beweging blijven, omhoog, dan lukte het. Ze hadden het natuurlijk wel verboden. Als iemand ons snapte kwamen ze echt schreeuwend achter ons aan en ze hadden de regenpijpen zelfs ingesmeerd met zwarte, drabbige olie, maar dat hield mij niet tegen want ik was een klimmer.
      Het dak op. Almelo lag als een zeebodem voor ons. De straten waren gleuven, we luisterden naar de geluiden die willekeurig uit de diepte kwamen, een duidelijk zichtbare vrachtwagen was onhoorbaar terwijl het gepruttel van een brommer buiten de bebouwde kom haarscherp doordrong tot onze post. En twee pratende moeders, een zaag, een deur dicht, en natuurlijk de wind en de meeuwen.
      De verslaving zat ’m in de ambulances.
      We zaten te wachten tot de deur van de garage onder ons ratelend werd opgetrokken en één of twee ziekenwagens met sirene en zwaailicht naar buiten spoten. Dan maakten we dat we weer beneden kwamen, die hele route met of zonder regenpijpen in omgekeerde richting, om die ambulance te achtervolgen die ons bij een ongeluk zou brengen. Waar die ziekenauto zijn alles opzij dringende jacht door de stad stopte, daar lagen vervormde auto’s, kreunende gewonde mannen, van het dak gevallen lichamen. Stukken van mensen. De glinstering van plassen bloed, de actie van agenten en brancardiers. Waarom trok het me zo aan? Misschien twijfelde ik eraan of het echt bestond.
      Het lukte nooit. We renden en renden erachteraan, door de gleuven, tussen al die geluiden door, we zagen steeds nog net het achterlicht van de ambulance de hoek om gaan, het blauwe draaiende schijnsel aan het eind van de straat, onze benen raasden als in tekenfilms, en we raakten hem altijd weer kwijt. Een keer vertrokken er vier ambulances tegelijk. Vier! Onze opwinding was zo groot dat we pas na een hele middag onder ogen wilden zien dat we het compleet gemist hadden. Stonden we op een kruispunt, voorbijgangers gluurden ons zuur aan van ‘Wat doen die jongens hier’, wij dubbel geklapt van de ademnood. We waren de ambulances kwijt en ik kon het niet verklaren. Iets met tijdzones, uitrekbare ruimte.
      Vanuit ons huis kon je het ziekenhuis zien. Mijn vaders kantoor was op zolder en als je daar voor het raam stond, dan keek je de Vloedlaan in, zo van boven gezien een heel smalle straat. ’s Zomers stonden de ramen altijd wagenwijd open. De dikke lucht schommelde tussen de gevels en deed de duiven wankelen in de dakgoot. Ik was daar zo vaak. Mijn vader moest werken, maar veel liever liet hij mij muziek horen of plaatjes zien. Op een dag vroeg mijn vader waarom ik dat deed, op het dak van het ziekenhuis klimmen, terwijl ik wist dat het niet mocht. En ik zei: ‘Het is zo mooi daar.’ Ik verwachtte dat hij nou even zou zwijgen, ik verwachtte dat hij het leuk vond dat zijn zoon de regels trotseerde en op gebouwen klom zonder dat ze hem konden pakken, dat mijn vader die vrijheid wilde stimuleren, maar dat deed hij niet.
      Ik was die dag thuis gebleven van school omdat ik verhoging had. ‘Niet echt ziek,’ had mijn moeder gezegd, ‘niet heel ernstig, maar doe vandaag maar even rustig aan.’ Maar ’s middags was er niks meer aan de hand, en kennelijk had mijn vader geraden wat ik van plan was. Het was de dag waarop ik een ambulance zou bijhouden, ik voelde het.
      ‘Als ik het merk, krijg je een pak slaag,’ zei hij. Zoiets had hij nooit gezegd. Hij had mijn arm gegrepen en hij keek me aan alsof hij een onbekende jongen voor zich zag, een nieuwe zoon die nog geen krediet had opgebouwd. Zo zou het vanaf nu gaan, dacht ik. Toen legde hij zijn hand op mijn voorhoofd om mijn koorts te peilen. Ik voelde warmte, maar wat dan: de warmte van zijn hand aan mijn hoofdhuid, of weerkaatste zijn handpalm mijn koorts, of maakte het contact een hitte vrij? Hij hield zijn hand een hele tijd daar op mijn hoofd en in zijn mondhoek hing een zweem van liefde. Toch voelde ik me alleen toen ik de deur achter me dicht deed en naar beneden liep, ik dacht: vroeger – ik dacht echt het woord ‘vroeger’ – vroeger zat ik altijd onder zijn bureau strips te lezen en nu niet meer.
        Ik ging naar buiten. Naar het ziekenhuis. Zo was het nou eenmaal, ik was bij het ziekenhuis beland en liep eromheen. Ik hees me het fietsenschuurtje op. Daar kon ik al op het dak van het lage deel van het gebouw kijken. Normaal gebruikte ik hier een regenpijp, maar die zat nu onder de olie. Ik kon ook springen en me tegelijkertijd aan de rand optrekken. Sterke armen had ik wel. Ik hing met mijn buik over de rand, ik zwaaide mijn benen eroverheen, daar stond ik al, maar het moeilijkste deel kwam nog. Ik keek omhoog. Tien meter steile muur. De regenpijp was zwart en echt onbegaanbaar. Maar die pijp zat aan de muur vast met ringen, en die ringen hadden ze niet ingesmeerd. Dat waren steunen. Ik speurde de muur af. Met mijn rechterhand kon ik bij een baksteen die een piepklein beetje uitstak. Ik hing nu echt aan de muur, met mijn tenen op de smalle ring en mijn vingers om het steenrandje gekromd. Mijn andere voet tastte een klein richeltje af, een ingeklonken voeg misschien. De stenen tegen mijn gezicht duwden me zachtjes van zich af, maar ik vond steeds iets om me aan vast te grijpen en ik dacht: omhoog, alleen omhoog, en toen kon ik opeens de rand van het dak pakken. De zwaartekracht was de ruimte die ik achter me voelde, de elastieken leegte. Boven voelde ik ’m nog, nadat ik over het dak naar de andere kant was gelopen. En de warmte in mijn hoofd ook. Ik zat boven de garagedeuren. Langs het gebouw waaiden de geluiden weer de lucht in, het blaffen, praten, wegscheuren en flarden muziek en daartussen was het doodstil.
      De zon gleed voorbij.
      Uiteindelijk stond ik op. Dan maar terug, dan maar naar huis, maar op dat moment openden ze zich, de deuren. Er kwam een ambulance naar buiten geschoven, heel rustig reed hij op tot de weg, daar deed hij zijn zwaailicht aan maar geen sirene, en sloeg linksaf. Ik twijfelde misschien iets te lang, maar toen liet ik me door het elastiek achteruit trekken en op straat begon ik automatisch te rennen. Erachteraan. Maar het had geen zin. Er was geen sirene om me de weg te wijzen, en nadat ik linksaf was geslagen en al een eind doorgerend, was er geen ambulance meer te bekennen. Wat kon ik doen? Uithijgen. Door de straten slenteren.
      De straten leidden naar huis. Ik liep over de stoep en zag mijn schaduw. Ik bereidde me voor op mijn thuiskomst, als ik zou moeten uitleggen waar ik geweest was, waarom ik zomaar was weggegaan, dan had je net zo goed naar school gekund. Er was iets aan de hand, maar ik wist niet wat. Door de Tijhofslaan, het veld waar we voetbalden was leeg. Het Rosarium, niemand. De hoek om naar de Vloedlaan. Ons witte huis. En daar stond-ie. De klep was open. Het zwaailicht uit. Hoe groot hij was. Ik zag beweging, een schim daarbinnen. De ruimte achter me werd weer van elastiek.
      Ik liep snel weg, wel rustig, maar snel. En twee uur later kwam ik weer teruggelopen, Tijhofslaan, Rosarium, Vloedlaan, huis, de poort door, achterdeur, bijkeuken, keuken, gang. Mijn moeder zat op de bank met de telefoon die ze snel neerlegde. ‘Daar ben je! Waar was je?’
      ‘Buiten,’ zei ik. Ik wilde vragen waar mijn vader was.
      ‘Papa,’ zei mijn moeder, ‘papa is net naar het vliegveld gegaan. Hij moet met het vliegtuig naar New York.’ Ze liep naar me toe.
      Ik dacht: dan heeft de ambulance er niets mee te maken, de ambulance was ergens anders voor.
      ‘Leo is overleden. Weet je wel? Leo, In Amerika.’ Ze ging op haar hurken voor me zitten. ‘En nou wil papa graag bij de begrafenis zijn, maar dat kan alleen als hij meteen wegging.’
      Ik dacht: het is dus geen straf, maar waarom net nu. Net nu.
      Ze vroeg waar ik dan uitgehangen had, want papa moest zo snel weg en nou had hij geen afscheid van mij kunnen nemen. Mijn moeder gaf me een kus en omhelsde me een beetje, maar daar is ze nooit goed in geweest.
      ‘Je hebt nog steeds een beetje koorts,’ zei ze, ‘ik ga je lekker in bed stoppen. Oké?’
      Ze bracht me naar bed. Ik zei dat ik me al beter voelde.
      Leo was een vriend van mijn vader, die naar Amerika was verhuisd toen hij met een Amerikaanse vrouw trouwde, Sandy. Elk jaar kwam hij een keer terug en dan logeerde hij bij ons, een vrolijke man die uren kon praten en met mijn vader gitaar speelde en mij Amerikaanse liedjes leerde.
      En daarom was mijn vader dus vertrokken. Hij was het huis uitgerend om de trein te halen, om met de trein naar Schiphol te rijden en met een vliegtuig de oceaan over te vliegen, in New York een auto te huren en daarmee naar het begrafeniscentrum in New Jersey te rijden, nog net op tijd om in de stoet achter de kist van Leo aan te sluiten en halt te houden en naar de woorden te luisteren en de kist te zien zakken en langzaam terug te lopen in de afbrokkelende groep van treurende mensen, een hand te schudden, Sandy te kussen en te condoleren en een afspraak te maken voor de volgende dag, het hotel op te zoeken dat ze hem hadden aangeraden, de huurauto te parkeren (een Ford Mustang), nog even de straat door te lopen, over te steken, en door een bestelbus totaal uit elkaar gereden te worden, in stukken, aan flarden, dood, morsdood. Zijn lichaam lag op één plek en zijn benen op een andere.

Dat is gebeurd. En wat mensen zeggen is waar: het leven gaat door, mensenlevens plooien zich om zulke gebeurtenissen heen. Mijn moeder is 86 geworden. Ik heb een eigen gezin gekregen. Maar ik hoef maar een vliegtuig in de lucht te zien, of een sirene te horen, of een lichte koorts te voelen, en ik herinner me het witte huis in de Vloedlaan en mijn vaders hand op mijn hoofd en de zwarte smeerolie en de verwaaide stadsgeluiden op het dak en de stille ambulance in de straat en de kist waarin mijn vader lag, in stukken; precies als toen ik nog een jongen was.

© Jeroen Blokhuis

Jeroen Blokhuis (geb. 1969) woont in Warnsveld en publiceerde eerder in KortVerhaal. Binnenkort verschijnt Jesper Jespers in Passionate Magazine.